دیابت را جدی بگیرید / آنچه باید در مورد دیابت و نحوه درمان آن بدانید

دیابت بیماری است که در آن بدن نمی‌تواند هورمون انسولین را تولید کند یا به درستی به آن پاسخ دهد.

به گزارش آذربایجان فردا؛ طبق اعلام مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت «پیمایش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر در ایران» (استپس) از حدود ۲۰ سال پیش آغاز شده و هر پنج سال یکبار انجام می‌شود که معتبرترین مطالعه در زمینه عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر در کشور به حساب می‌آید.

هشتمین پیمایش استپس سال ۱۴۰۰ انجام شده است. نتایج هشتمین دوره مطالعه استپس بیانگر این است که ۱۴ درصد از جمعیت بالای ۲۵ سال کشور (جمعیت بالای ۲۵ سال کشور در آن بازه زمانی حدود ۵۲ میلیون نفر بودند)، به دیابت مبتلا هستند. همچنین حدود ۱۳ درصد از افراد بالای ۲۵ سال نیز به پیش‌دیابت مبتلا بودند.

در آن بازه زمانی، بیش از ۷ میلیون و ۵۰۰هزار نفر در کشور به دیابت و همچنین بیش از ۱۳ میلیون نفر به «پیش‌دیابت» مانند «اختلال قند ناشتا» یا «اختلال تحمل گلوکز» مبتلا هستند. بسیاری از مردم فکر می‌کنند که دیابت بیماری‌ای است که فقط افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در سال 2012، 1.7 میلیون مورد جدید دیابت در افراد 20 سال یا بالاتر مشاهده شد. دیابت یک عامل خطر اصلی برای بیماری قلبی است – در واقع، دو سوم افراد مبتلا به این بیماری بر اثر نوعی بیماری قلبی یا عروقی جان خود را از دست می‌دهند.

دیابت چیست؟

این بیماری شرایطی است که بدن نمی‌تواند هورمون انسولین را تولید کند یا به درستی به آن پاسخ دهد. بدن شما برای تبدیل گلوکز (“قند خون”) به انرژی به انسولین نیاز دارد. در دیابت، بدن شما نمی‌تواند به درستی از انرژی غذایی که می‌خورید استفاده کند. هنگامی که این انتقال انرژی مختل می‌شود، سلول‌ها آسیب می‌بینند. از آنجایی که سلول‌ها نمی‌توانند گلوکز را جذب کنند، مقدار گلوکز در خون شما افزایش می‌یابد. گلوکز زیاد در خون “قند خون بالا” یا دیابت نامیده می‌شود.

دو نوع اصلی قند خون بالا وجود دارد: نوع ۱ و نوع ۲.

نوع ۱: این نوع دیابت (که قبلاً به عنوان دیابت نوجوانان شناخته می‌شد) ۵٪ از کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد. اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد، دیابت نوع ۱ معمولاً در اوایل زندگی – در دوران کودکی یا نوجوانی – شروع می‌شود. نوع ۱ به این دلیل رخ می‌دهد که سلول‌های پانکراس که انسولین تولید می‌کنند آسیب دیده‌اند. افرادی که قند خون بالای نوع ۱ دارند، انسولین کمی برای کنترل سطح قند خون خود تولید می‌کنند یا اصلاً انسولین تولید نمی‌کنند، به این معنی که برای زنده ماندن باید انسولین مصرف کنند.

نوع ۲: این شایع‌ترین نوع دیابت است. این بیماری معمولاً در افراد بالای ۲۰ سال تشخیص داده می‌شود، اما به طور فزاینده‌ای در کودکان و بزرگسالان جوان نیز دیده می‌شود. افراد مبتلا به قند خون بالای نوع ۲ می‌توانند انسولین تولید کنند، اما یا کافی نیست یا بدن از آن به درستی استفاده نمی‌کند. سطح قند خون معمولاً با رژیم غذایی و ورزش قابل کنترل است. در نوع خفیف، دیابت نوع ۲ می‌تواند سال‌ها تشخیص داده نشود. با این حال، اگر برای مدت طولانی درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی پزشکی، از جمله بیماری‌های قلبی و عروقی شود.

نوع دیگری از قند خون بالا به نام دیابت بارداری حدود ۹٪ از زنان باردار را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث افزایش غیرمعمول سطح قند خون در دوران بارداری می‌شود. این نوع می‌تواند برای نوزاد متولد نشده خطرناک باشد و باید در طول دوران بارداری مدیریت شود. اگرچه سطح قند خون معمولاً پس از زایمان به حالت عادی برمی‌گردد، مطالعات نشان می‌دهد زنانی که دیابت بارداری داشته‌اند، احتمال بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ در ۱۰ تا ۲۰ سال آینده دارند.

چه کسانی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند؟

اگرچه هر کسی می‌تواند به دیابت مبتلا شود، مطالعات نشان می‌دهد که یک پیوند ارثی وجود دارد (این بیماری از طریق اعضای خانواده منتقل می‌شود). و از آنجایی که چربی‌های خاصی در بدن با فعالیت انسولین-گلوکز تداخل دارند، هر کسی که چاق است در معرض خطر است. آسیب به لوزالمعده ناشی از هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن) نیز می‌تواند منجر به قند خون بالا شود. شما نمی‌توانید از خوردن بیش از حد قند به این بیماری مبتلا شوید.

به دلیل ساختار ژنتیکی، افراد با نژاد سرخپوست آمریکایی، بومی آلاسکا، آمریکایی آفریقایی تبار و اسپانیایی تبار، همگی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به قند خون بالا هستند.

در حال حاضر، ۸۶ میلیون نفر در ایالات متحده  به پیش‌دیابت مبتلا هستند . پیش‌دیابت وضعیتی است که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است اما به اندازه‌ای بالا نیست که به دیابت کامل تبدیل شود. انجمن دیابت آمریکا اکنون توصیه می‌کند که افراد چاق بالای ۴۵ سال برای پیش‌دیابت غربالگری شوند. افراد چاق کمتر از ۴۵ سال نیز در صورت داشتن سایر عوامل خطر قند خون بالا باید غربالگری شوند. اکثر افراد مبتلا به پیش‌دیابت در عرض ۱۰ سال به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند.

خطرات دیابت چیست؟

دیابت توانایی بدن را در مبارزه با عفونت و بهبود زخم‌ها تضعیف می‌کند، بنابراین عفونت‌ها مدت بیشتری طول می‌کشند و زخم‌ها دیرتر بهبود می‌یابند. افرادی که قند خون بالا دارند، بیشتر در معرض مشکلات پا، بیماری‌های قلبی و کلیوی و نوعی بیماری لثه (به نام بیماری پریودنتال) هستند که می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود. دیابت همچنین می‌تواند منجر به نابینایی شود.

یک نظرسنجی از طرف انجمن دیابت آمریکا نشان داد که ۶۸٪ از افراد مبتلا به قند خون بالا نمی‌دانند که بیماری قلبی و سکته مغزی تهدیدی جدی برای سلامتی آنها است. حتی اگر سطح قند خون آنها تحت کنترل باشد، دیابت همچنان خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد . بخشی از دلیل این امر این است که قند خون بالا بر سطح کلسترول و تری گلیسیرید تأثیر می‌گذارد. معمولاً افراد مبتلا به دیابت فشار خون بالا نیز دارند و چاق هستند که این امر خطر ابتلا به این بیماری‌ها را حتی بیشتر می‌کند.

علائم این بیماری چیست؟

در دیابت نوع ۱، سطح قند خون به سرعت بالا می‌رود. علائم ممکن است شامل افزایش تشنگی و گرسنگی، کاهش وزن و تکرر ادرار باشد.

در مراحل اولیه دیابت نوع ۲، اغلب هیچ علامتی وجود ندارد. اگر فرد علائمی داشته باشد، ممکن است شامل تشنگی، تکرر ادرار، کاهش وزن و تاری دید باشد. بسیاری از افراد حتی متوجه این علائم نمی‌شوند یا به سادگی فکر می‌کنند که این علائم نتیجه افزایش سن است. در بیشتر موارد دیابت نوع ۲، این بیماری از طریق مراجعه منظم به پزشک کشف می‌شود.

قند خون بالا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

دیابت (و پیش‌دیابت) با آزمایش خون که سطح گلوکز خون را اندازه‌گیری می‌کند، تشخیص داده می‌شود. سه آزمایش مختلف ممکن است انجام شود:

این بیماری چگونه درمان می‌شود؟

وقتی قند خون بالا تشخیص داده شود، پزشک ممکن است تغییر در رژیم غذایی و همچنین کاهش وزن و برنامه‌های ورزشی را تجویز کند. همچنین می‌توان از داروها برای کنترل قند خون استفاده کرد.

• هیچ راهی برای پیشگیری از دیابت نوع ۱ وجود ندارد. برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، درمان شامل رژیم غذایی خاص و ورزش منظم است. بیماران باید سطح قند خون خود را با استفاده از دستگاه قند خون کنترل کنند. آنها همچنین باید انسولین مصرف کنند.
• برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، درمان ممکن است شامل یک رژیم غذایی خاص و یک برنامه ورزشی باشد. اگر رژیم غذایی و ورزش به کنترل سطح قند خون کمک نکنند، ممکن است دارو تجویز شود. در برخی موارد، افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیاز به مصرف انسولین نیز دارند.

بسیار مهم است که افراد مبتلا به دیابت معاینات منظم داشته باشند، وزن و کلسترول خود را کنترل کنند، یک برنامه ورزشی را دنبال کنند، فشار خون بالا را کاهش دهند و سیگار نکشند. اگر می‌دانید که قند خون بالایی دارید، باید از قبل تحت نظر پزشک باشید. اگر فکر می‌کنید که به این بیماری مبتلا هستید اما مطمئن نیستید، برای آزمایش به پزشک خود مراجعه کنید.